15 pomysłów na doskonalenie percepcji słuchowej dziecka

Czym jest percepcja słuchowa? Dlaczego warto pracować z dzieckiem nad jej doskonaleniem? Wreszcie – co mogą zrobić rodzice, aby w jesienne i zimowe wieczory połączyć przyjemne z pożytecznym i rozwijać z dzieckiem jego percepcję słuchową?

Percepcja słuchowa to zdolność do odbioru dźwięków - ich rozpoznawania, różnicowania oraz interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń.

O tym czy poziom percepcji słuchowej dziecka jest prawidłowy (czyli właściwy dla jego wieku), decyduje kilka elementów (m.in. słuch fonematyczny – zdolność rozpoznawania i różnicowania dźwięków, np. kosa – koza, żal – szal; analiza i synteza słuchowa; pamięć słuchowa). Deficyt percepcji słuchowej może utrudniać nabywanie ważnych umiejętności – czytania, pisania, mowy – jej rozumienia i poprawnego artykułowania dźwięków.

Zaburzenia percepcji słuchowej u dzieci w wieku szkolnym, mogą być symptomatyczne dla dysleksji typu słuchowego. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia trudności w tym zakresie, warto ćwiczyć z dzieckiem – należy przy tym pamiętać, aby ćwiczenia te nie były dla niego męczące i nadmiernie obciążające.

Oto nasze propozycje (dla pięciolatków i dzieci starszych), które można wykorzystać podczas długich jesiennych i zimowych wieczorów.
    
1.Odtwarzanie struktur dźwiękowych
·    wystukiwanie rytmu (wcześniej zaprezentowanego przez rodzica, np. dwa uderzenia o stół - trzy klaśnięcia - dwa tupnięcia. Prezentowany rytm powinien być dostosowany do możliwości dziecka – zaczynamy od prostych, stopniowo zwiększając stopień trudności);
·    wyklaskiwanie rytmu na podstawie ustalonego wcześniej schematu graficznego (np. kwadrat = tupanie, trójkąt = klaskanie, koło = uderzanie rękami o nogi, rodzic układa figury w określony sposób, a dziecko musi odtworzyć rytm zgodnie z ustaloną zasadą – jaka figura odpowiada jakiemu dźwiękowi. Ważne: stopniowanie trudności – najpierw 3 figury, a potem 6, 9).
 
2. Śpiewanie/powtarzanie wyrazów podanych przez rodzica – najpierw dwa trzy wyrazy, potem coraz więcej (np. kot – sanki – stół).

3. Różnicowanie dźwięków z najbliższego otoczenia
·    nazywanie ich i naśladowanie
·    rozpoznawanie osób po głosie (można wcześniej nagrać głos osób z otoczenia dziecka – mamy, taty, babci, zadaniem dziecka jest rozpoznać, do kogo należy prezentowany głos);
·    łączenie dźwięku z obrazkiem – np. czajnik (zdjęcie czajnika, konkretny przedmiot)
z zaprezentowanym dźwiękiem (np. puszczonym z płyty);
·    zabawa „Co słyszę?” – rodzic chowa się i prezentuje jakiś dźwięk (z otoczenia dziecka, np. szczekanie psa), zadaniem dziecka jest odgadnąć jaki to dźwięk.

4. Podział zdań na wyrazy i wyrazów na sylaby (wyrazy dwusylabowe, wyrazy trzysylabowe, wyrazy wielosylabowe)
 
5. Łączenie sylab w wyrazy - "Jaki to będzie wyraz, kiedy powiem pił-ka? A kiedy powiem sa-mo-lot?” Najpierw wyrazy składające się z 3 sylab, potem coraz trudniejsze.
 
6. Wyodrębnianie pierwszej głoski - "Co słyszysz na początku wyrazu Ania/Ul/Ewa itp." Najpierw dziecko powinno opanować wyróżnianie samogłosek, a potem spółgłosek na początku wyrazu (biurko, samochód itp.)

7. Różnicowanie wyrazów podobnie brzmiących np. półka-bułka, kosa-koza

8. Zabawa w dobieranie wyrazów na określoną głoskę, tworzenie ciągów wyrazowych - („Teraz będziemy mówić wyrazy na głoskę  a itp.)

10. Łączenie głosek w wyrazy, dzielenie wyrazów na głoski („Jaki to wyraz kiedy mówię m-a-m-a?” Jakie litery słyszysz w wyrazie domek – przeliteruj”)

11. Segregowanie wyrazów wg ilości sylab, głosek – rodzic przygotowuje karteczki z różnymi wyrazami (nazwy zwierząt, owoców itp., jeden wyraz na jednej karteczce. Zadaniem dziecka jest przeczytać głośno każdy wyraz, podzielić go na sylaby lub głoski, a następnie przyporządkować do określonej grupy, np. grupy zielonej („Na zielonej kartce połóż te wyrazy, które mają trzy sylaby, a na żółtej te, które mają cztery sylaby”)

12. Szukanie ukrytych wyrazów w innych wyrazach np. ser-ce,   gra-bie (rodzic wypowiada te wyrazy, a zadaniem dziecka jest „znalezienie” innego wyrazu w prezentowanym).

13. Wspólne układanie i nauka rymowanek, uzupełnianie słów w znanych rymowankach, np. lata osa koło …., śnieżek prószy marzną …… Można również wesołe układać rymowanki o członkach rodziny, a następnie uczyć się ich wraz z dzieckiem na pamięć.

14. Ćwiczenie pamięci słuchowej – rodzic prezentuje dziecku ciąg cyfr, wyrazów (np. owoców), zadaniem dziecka jest zapamiętać te elementy i odtworzyć w kolejności podanej przez rodzica (na początek trzy, cztery elementy, stopniowo coraz więcej).

15. Wspólna nauka piosenek, wierszyków, tekstów – można przygotować krótki teatrzyk, występ dla pozostałych członków rodziny.

Występ przed babcią i dziadkiem i wypowiedzenie z pamięci wierszyka, układanie rymowanek, wyszukiwanie w otoczeniu wyrazów zaczynających się głoską „p” – nauka może być świetną zabawą!

Anita Janeczek-Romanowska, psycholog

Źródło: www.dziecirosna.pl

DZIECKO I KOMPUTER

Komputer i internet to bez wątpienia ogrom możliwości – to nie tylko morze informacji, miejsce spotkań on-line z rówieśnikami, to także bajki, filmiki czy gry dydaktyczne. To układanki, puzzle, kolorowanki czy labirynty, to ubieranie lalek, urządzanie pokoju czy szalone pościgi za ulubioną postacią z kreskówki. Ów wachlarz atrakcyjnych możliwości spędzania wolnego czasu sprawia, że nie sposób nie dostrzec pozytywów wynikających z obcowania z komputerem, który:

• nie pozwalając na bierny odbiór przekazu zachęca dziecko do wysiłku intelektualnego,
• pobudza wielostronną aktywność - wspiera zdolności i zainteresowania graficzne, muzyczne czy literackie,
• pozwala rozwijać umiejętność logicznego myślenia, ćwiczy spostrzegawczość, refleks, kreatywność; ma wpływ na koordynację wzrokowo-ruchową,
• dzięki grom uczy postępować według ustalonych norm i zasad,
• sprawia, że dzieci „obywają się” z komputerem, nabierają pewności i wprawy w jego obsłudze, przyswajają terminologię informatyczną – to wszystko przyda im się w przyszłym życiu zawodowym,
• bawiąc uczy  - sprawia, że nauka może być przyjemna i … atrakcyjna; w prosty sposób dzieci uczą się liter, cyfr, ale i czytania czy pisania,
• stanowi pomoc dla dzieci, które mają problemy z nauką (dysleksja czy dysgrafia).

Niemniej musimy mieć świadomość, że komputer to również zagrożenia:

• wiele dzieci zatraca się i spędza przed nim zbyt dużo czasu, nie potrafiąc się jeszcze kontrolować. Ograniczają w ten sposób swą aktywność fizyczną, kontakty z rówieśnikami, rodziną. Może stać się przyczyną zaniedbań w nauce. Zbyt długie siedzenie przed monitorem źle wpływa na wzrok, a i promieniowanie nie pozostaje obojętne dla organizmu. Co istotne – zbyt długie obcowanie z komputerem może być przyczyną uzależnienia!
• dzieci są niezwykle podatne na przenoszenie zachowań i reguł postępowania z gier komputerowych do świata realnego, trudniej im też jest oddzielić świat rzeczywisty od świata fikcji; stąd zawody i frustracje czy agresywne i socjopatyczne zachowania będące konsekwencją choćby grania w „strzelanki” i inne gry, których celem jest zabijanie wroga; co ważne, atrakcyjny świat on-line bądź fikcja gier komputerowych stanowią emocjonalną pułapkę - pozwalają dziecku zaistnieć w wykreowanym przez niego świecie, wtopić się w niego - stwarzają wręcz ułudę, że może on sterować rzeczywistością, a wszystko może być miłe, łatwe i przyjemne. To może powodować dezorientację i trudności w życiu off-line,
• dzieci mogą napotkać na treści, z którymi w tym wieku nie powinny się jeszcze zetknąć (pornografia, przemoc) i osoby, których powinny unikać (pedofile, złodzieje, dewianci).


Jak zatem sprawić, by przyjaźń dziecka z komputerem była bezpieczna?

• trzeba uczyć dziecko korzystać z komputera i internetu w sposób rozsądny – nie pozostawiać go bez nadzoru: interesować się jak spędza ten czas (w jakie gry gra, jakie strony odwiedza i w razie potrzeby interweniować) oraz regulować czas, jaki spędza przed monitorem (ustalić zasady korzystania z komputera i godziny korzystania z niego),
• oprócz kontroli – rozmawiać! zwracać uwagę na niebezpieczeństwa; pokazywać towarzyszącą życiu wirtualnemu ułudę i podkreślać jego specyfikę,
• uczulać dziecko, by nigdy nie podawało nikomu żadnych danych - numeru telefonów czy adresu
• dobrze jest samemu nabywać wartościowe gry, odszukiwać interesujące strony (https://dzieci.pl/, www.minimini.pl, ciufcia.pl, www.gry-dla-dzieci.eu) i podsuwać je dziecku,
• warto zabezpieczyć sieć przed niebezpiecznymi treściami (filtry rodzinne, oprogramowanie),
• nie przeceniać komputera, nie nadawać mu statusu domownika, obdarzając go ogromem czasu, zainteresowania i uwagi. Wszak to tylko sprzęt. Nie wolno traktować go jako darmowej opiekunki do dziecka – nic nie zastąpi maluchowi czasu spędzonego wspólnie z rodzicami,
• pamiętać, że czas spędzony z komputerem może być niezwykle wartościowy - pod warunkiem, że jest dopełnieniem świata realnego a nie funkcjonuje w jego zastępstwie.

Monika Zalewska -Biełło

Źródło: www.dziecirosna.pl

MANDALA

Mandala to rysunek na planie koła, technika plastyczna stosowana w pracy zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi.

Kolorowanie mandali to ważny aspekt praktyki szkolnej i przedszkolnej.  

Wprowadza ono w klasie odprężającą ciszę oraz spokój.

Dzieciom pozwala zebrać siły psychofizyczne do dalszej pracy. Wykorzystuje się je także podczas zajęć terapeutycznych i zabaw w domu.

Mandale mają podwójny aspekt: terapeutyczny oraz edukacyjny. Ich kolorowanie wycisza dzieci nadpobudliwe psychoruchowo, odpręża je i relaksuje.

Daje radość tworzenia, zadowolenie ze swojej pracy oraz buduje poczucie własnej wartości.

Poza tym jest doskonałym środkiem do pobudzania twórczej aktywności.

Jest to dla dzieci zabawa, która, w połączeniu z muzyką relaksacyjną, daje wspaniałe rezultaty terapeutyczne.

Aspekt edukacyjny mandali polega na przygotowaniu dziecka do nauki pisania i czytania poprzez usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej i motoryki ręki.

Najpopularniejszą formą pracy z mandalą jest jej kolorowanie.

Na rynku dostępne są liczne szablony mandali do kolorowania, zróżnicowane pod względem tematycznym (np. manadale matematyczne, mandale przyrodnicze, mandale muzyczne).

Dziecko może wybrać interesujący je wzór.

Do kolorowania używamy jak najwięcej barw, które dziecko dobiera wedle własnego uznania.

  Mandale można wykonać również samodzielnie.

Wówczas do pracy potrzebny jest duży arkusz papieru, cyrkiel, ołówek i przybory do malowania.

Kompozycje możemy tworzyć zaczynając od środka na zewnątrz okręgu jak i na odwrót.

Do pracy twórczej możemy wykorzystać dowolne materiały - oprócz pisaków, kredek i farbek, także plastelinę, papier kolorowy, wycinki gazet, tkaniny, ryż, przyprawy itp.

Mandale można wykonywać także w plenerze w trakcie wycieczek - np. w lesie, wykorzystując szyszki, patyki i żołędzie; czy na plaży - z piasku, muszelek i kamyków.

Popularne formy zabawy mandalą:

• rysowanie,
• kolorowanie szablonów,
• wycinanie,
• układanie mozaiki,
• wyklejanie resztkami tkanin, ziarnami, papierem kolorowym itp.
• wyklejanie na różnych podkładach, np. płytach CD, papierowych talerzykach itp.

Zasady pracy z mandalą:

• wprowadzamy odpowiedni nastrój - tworzenie mandali powinno odbywać się w skupieniu, pracujemy w ciszy lub przy dźwiękach spokojnej muzyki relaksacyjnej; ostre światło zastępujemy małą lampką lub świeczką;
• przybory i materiały przygotowujemy odpowiednio wcześnie, by później nic nas nie rozpraszało,
• przed rozpoczęciem pracy staramy się wyciszyć - zamykamy oczy i spokojnie oddychamy,
• kolory wybieramy instynktownie, nie trzeba kierować się zasadami doboru barw, ważna jest spontaniczność.

ĆWICZENIA PIONIZUJĄCE JĘZYK